Cây lum tum lá loe toe, mùa đông úp lại, mùa hè nở ra, cây lum tum, lá loe toe

I. Câu đố tất cả hai bộ phận: thiết bị đố với lời đố. Mỗi bộ phận có các đặc điểm riêng. Bài viết này coi xét điểm lưu ý của lời đố, trên cửa hàng 2000 câu đố người việt được khảo sát điều tra . Lời đố là 1 trong những văn bạn dạng bằng văn vần, nhằm mục tiêu thể hiện đồ gia dụng đố theo tư phương thức: tả thực, chuyển trường, đùa chữ với tá ý. II. Lời đố xét về nội dung và để trong quan hệ tình dục với thứ đố, có hai đặc điểm nổi bật, đó là tính đảm bảo và tính lạ hoá. 1. Tính bảo đảm của lời đố
A. Lời đố, trong quan hệ với đồ đố, nên xác thực, phù hợp lẽ. Những cụ thể được nêu vào lời đố là những đại lý để suy ra đồ đố. Chưa phải các điểm sáng của thứ đố (hình dáng, giải pháp tác động, công dụng,...) đa số được lời đố nêu hết, mà chỉ một vài cụ thể trong số bọn chúng được lựa chọn. Cơ mà khi đang nêu, thì các chi tiết ấy phải khớp ứng một cách xác xắn với thiết bị đố (tức thông tin chứa đựng vào lời đố, so với đồ vật đố, rất có thể thiếu chứ không cần được thừa, và chúng đa số hợp lẽ). B. Tính chuẩn xác của lời đố được diễn tả qua các yếu tố đào bới vật đố: 1) yếu đuối tố hướng dẫn và chỉ định tổng loại, sẽ là cái (hay con, cây,...) gì; 2) nhân tố chỉ nơi chốn sinh thành, tốt phát huy tác dụng; 3) yếu tố chỉ thời gian phát sinh, phát triển; 4) yếu tố chỉ công dụng, chức năng; 5) yếu hèn tố diễn tả vóc dáng, tính chất, hoạt động.a. Yếu ớt tố chỉ định và hướng dẫn tổng loại, chính là cái (hay con, cây,...

Xem thêm: Thay đổi mật khẩu wifi vnpt bằng app my vnpt đơn giản dể nhất

) gì yếu tố chỉ định và hướng dẫn tổng loại thường đặt ở đầu (có khi nằm cuối) lời đố, khiến cho lời đố đổi thay một câu hỏi. Thí dụ:- “Cái gì bước chân đi dạo phống dưới xuân,Đi đầu xuống đất, chọc chân thăng thiên ?” (cái đinh giày);- “Con gì vỗ cánh bay nhanh,Không đẻ trứng lại đẻ thành con ngay?” (con dơi);- “Cây gì đông héo, hè tươi,Hoa làm chong chóng giữa trời xua đuổi nhau;Mối côn trùng quen thói đục vào,Gặp ngay hóa học đắng, ai oán rầu nhả ra ?” (cây xoan);- “Hòn gì bởi đất nặn ra,Xếp vào lò lửa nung tía bốn ngày;Khi ra má đỏ hây hây,Mình vuông chăn chắn, đem xây cửa ngõ nhà?” (hòn gạch);- “Hoa gì quả quyện cùng với trầu,Để mang lại câu chuyện mở màn nên duyên?” (hoa cau);- “Quả gì nạp năng lượng chẳng được nhiều,Nhưng mà nhìn thấy, bao nhiêu người thèm?” (quả chanh);- “Thân nhiều năm lưỡi cứng là ta,Hữu thủ vô túc, đố là loại chi?” (cái cuốc);...Quan hệ thân lời đố với vật đố thứ hạng hỏi - đáp, rất nghiêm ngặt (Cái gì? - mẫu đinh giày. Quả gì? - quả chanh...). Ngoại lệ được tìm kiếm thấy ở 1 vài trường hợp, mặc dù lời đố hỏi “con chi”, “chim chi” nhưng lời giải lại là cái (một công cụ, dụng cụ); như:- “Con đưa ra đầu khỉ đuôi lươn,Ăn no tắm mát, lại trườn lên cây?” (cái gáo bằng sọ dừa);- “Chim bỏ ra sắc mỏ, cao mồng,Chim đưa ra không cánh không lông bản thân trần?” (cái rìu) . B. Nhân tố chỉ xứ sở sinh thành, tuyệt phát huy tác dụng
Yếu tố chỉ nơi chốn sinh thành hay phát huy tính năng của vật dụng đố, được nêu một cách cụ thể ở lời đố, thường gặp là: vào nhà, gần nhà, mặt đường cái, trong vết mờ do bụi (thuộc vườn đơn vị hay cạnh lối đi), dưới hồ ao, không tính đồng, bên trên núi, mặt Tàu,... Thí dụ:- “Trong nhà có bà ăn cơm trắng?” (bình vôi);- “Cây gì ko lá, không chân,Mình vàng, ko rễ, ngơi nghỉ gần công ty ta?” (cây rơm);- “Bằng trự tiền,Nằm nghiêng trong bụi” (rau má);- “Quê em ở vùng ao tù,Vượt qua khía cạnh nước, võng cho dù thấp cao;Đến ngày mở mắt ra chào,Soi gương mới biết tự hào tốt tươi” (cây sen);- “Bằng bé bò, nằm co giữa ruộng” (cái mả);- “Cây mặt đông tất cả bông không trái,Cây giữa con đường cái, bao gồm trái ko hoa,Cây sinh sống trong nhà, có hoa không quả” (cây lau, cây đa, cây đèn).Yếu tố vị trí chốn hoàn toàn có thể được dùng phối kết hợp để cùng xác minh vật đố; chẳng hạn: - “Mình tròn trùn trụn,Răng nhọn như chông.Trong công ty ngồi không,Ra ngoại trừ đồng nhảy đầm chôm chổm” (cái nơm); - “Vốn nó thì ở rừng xanh,Đem về hạ chúng ta kết thành một đôi;Ra mặt đường kẻ trước tín đồ sau,Về bên thì ấp mang nhau mà nằm” (đôi quang);- “Mình như quả cà sứt tai,Đàng vào thì có, Đàng ngoại trừ thì không” (bánh trôi);- “Cái trống nhưng mà thủng nhì đầu,Bên ta thì có, mặt Tàu thì không” (cái váy).c. Nhân tố chỉ thời hạn phát sinh, vạc triển
Thời gian phát sinh, cách tân và phát triển của vật đố được lời đố mô tả theo trình tự, xác thực. Thí dụ:- “Khi nhỏ, em mặc áo xanh,Khi lớn bởi anh, em thay áo đỏ” (quả ớt)(quả ớt khi non tất cả màu xanh, lúc chín có màu đỏ);- “Con gì,Mới ra đời thì là bé sên,Sau hoá ra con bướm,Lại hoá thành nhỏ công,Công lại thành lừa,Lừa thì ra cáo, Cáo trở thành con khỉ?” (con fan ta)(sự chuyển đổi về hình vóc và tính khí con bạn từ lúc mới sinh đến lúc về già);- “Khi xưa em đỏ hồng hồng,Em đi đem chồng, em quăng quật quê cha.Ngày sau tuổi hạc về già, Quê ông chồng em bỏ, quê thân phụ lại về” (cái nồi)(con mặt đường sinh thành - huỷ khử của cái nồi);...d. Yếu tố chỉ công dụng, chức năng
Có một số trong những lời đố bao gồm yếu tố chỉ công dụng, công dụng của trang bị đố. Đây là công dụng, tác dụng xác định, đúng như vật dụng đố vốn có. Thí dụ:- “Cái gì bao trùm khắp nơi,Không mùi hương không nhan sắc mà ai cũng cần?” (không khí);- “Cây to lớn lá nhỏ chiền chiền,Non ăn, già phân phối lấy tiền nhưng mà tiêu” (cây tre); - “Con gì gồm đuôi, tất cả lông,Trẻ già trai gái hồ hết cùng sở hữu theo” (con mắt);- “Một cứng cáp mà duy trì hai nhà,Chị em ko có, ruột rà cũng không” (máng xối);- “Đầu là sắt, đuôi là gỗ,Không bao gồm nó, củi không thành” (cái búa té củi); - “Xương sườn, xương sống,Không bao gồm thịt, bao gồm da;Chim đậu ở trên lưng,Guốc đi ở dưới bụng.Giúp ích cho tất cả những người ta,Khỏi nai lưng truồng như nhộng” (khung cửi);- “Có chân mà chả biết đi,Có mặt phẳng như mặt gương cho kẻ ngồi trên” (cái ghế);- “Mặt như dòng thớt, mình như chiếc mai;Cái răng khấp khiểng, cái tai trực tiếp đờ. Khi bài phú, khi ngâm thơ,Khi cúng ông nọ, khi thờ bà kia” (cây đàn nguyệt);... E. Yếu ớt tố biểu đạt vóc dáng, tính chất, hoạt động
Miêu tả vóc dáng, tính chất, hoạt động của vật đố có thể xem là yêu mong cơ phiên bản của lời đố. Các chi tiết được miêu tả tương ứng với các chi tiết của đồ vật đố. Thí dụ:- “Bằng trái cau,Lau chau đi trước” (ngón chân cái); - “Cây lum tum, lá loe toe,Mùa đông úp lại, ngày hè nở ra” (cây sen);- “Lá xanh, cành đỏ, hoa vàng,Hạt đen, rễ trắng; đố đàn ông cây chi?” (rau sam); - “Con gì cánh mỏng, đuôi dài,Lúc bay lúc đậu cánh thời hầu như giương?” (con chuồn chuồn); - “Không ăn uống mà mổ cuống cuồng,Mệt tuồn đứng chống, ra tuồng dửng dưng” (cái chày đánh đấm giã gạo); - “Cây khô nhưng mà nở được hoa,Đậu được một quả, khi già khi non” (cái cân xách);- “Chặt không đứt,Bứt không rời,Phơi không khô,Chụm không đỏ” (nước);...C. Tính xác thực của lời đố cũng khá được thể hiện tại qua một vài câu đố bao gồm lời giải là sự vật sóng đôi, sóng ba. Ở trường hợp này, lời đố vừa biểu đạt sự chung cùng giữa bọn chúng trong tổng thể, đồng thời cũng có những phân định vào việc biểu đạt sao cho tương xứng với từng sự thứ riêng lẻ.Thí dụ:- “Tám xóm nhóm lại nhì phe,Chặt phần cây tre, bắc mong một cột” (đôi quang và dòng đòn gánh)(Dòng đầu tả “đôi quang” - nhì chiếc, từng chiếc bốn tao; mẫu sau tả “chiếc đòn gánh” - bởi tre, nằm ở vai người);- “Bốn bên thành hiểm luỹ cao,Có một thằng trọc lao vào nhảy ra” (cái thùng và mẫu gáo múc nước) (Dòng đầu tả “cái thùng” đựng nước, chiếc sau tả mẫu gáo múc nước);- “Hai anh thuộc giống cùng nòi,Anh đam mê ngồi trốc, anh đòi cõng chơi.Gió sương, mưa nắng mang trời,Từ xưa vốn chúng ta không rời bên nông” (cái nón và dòng tơi)(Nửa đầu dòng hai chỉ “cái nón”, nửa cuối chiếc hai chỉ “cái tơi”; ba dòng sót lại nêu đặc điểm chung của tơi và nón);- “Ba bà đi chợ cầu Nôm:Bà đi sau rốt luôn mồm “Nhanh lên!”,Bà đi trước thì thiếu thốn hàm trên,Bà đi thân thì thiếu hàm dưới,Chỉ bà đi cuối là đầy đủ hai hàm!” (người đi bừa, bé trâu và dòng bừa);(Dòng nhị và dòng cuối chỉ “người (đi bừa)”, dòng ba rọi “con trâu”, dòng tư chỉ “cái bừa”; riêng mẫu đầu chỉ sự phối kết hợp của ba đối tượng người dùng trên); D. Tính chính xác của lời đố còn được tìm kiếm thấy trong bài toán xử lí một hình ảnh có khả năng biểu hiện nhiều đối tượng. Trường đúng theo này, lời đố dùng giải pháp phủ định một (hoặc một vài) đối tượng rất có thể được liên can đến, để chỉ với để lại một đối tượng người dùng duy nhất làm lời giải. Thí dụ:- “Hai chân đứng, nhị chân quỳ,Cái bụng chì ì;Cấm nói bé cóc?” (con ếch);- “Đi nhăn răng, về nhăn răng;Ai bảo dòng bừa,Xin thưa đúng mà chưa đúng!” (cái cào cỏ);-“Xung xung quanh là nước mênh mông,Tự nhiên chính giữa nhô lên một hòn;Dạng hình như là núi như là non,Không gọi non, núi, đố hòn gì đây?” (hòn đảo);- “Đá mặt đá, nước tan ra,Rì rào róc rách rưới khúc ca nhạc rừng;Gọi sông, hotline suối: xin đừng!Đố những bạn, đố em cưng, hotline gì?” (con khe);...2. Tính lạ hoá của lời đố

-----------------------------Về điểm sáng của vật dụng đố, xem: Triều Nguyên; “Đặc điểm của thứ đố vào câu đố người Việt”; Tạp chí ngôn từ và đời sống, số 10 (132) - 2006; tr 7-10.Bốn phương pháp này được trình diễn trong bốn bài bác viết. Tất cả ba trong những bốn bài ấy đang công bố: 1) Triều Nguyên; “Các bề ngoài chơi chữ vào câu đố”; trong: thông tin Văn hoá dân gian 2002 (Kỉ yếu ớt Hội nghị thông báo Văn hoá dân gian năm 2002, vì chưng Viện nghiên cứu Văn hoá tổ chức), Nxb công nghệ xã hội, Hà Nội, 2003, tr 738-751; 2) Triều Nguyên; “Câu đố dùng cách tá ý”; tạp chí Văn hoá dân gian, số 3-2006; tr 55-62; 3) Triều Nguyên; “Câu đố dùng giải pháp tả thực”; Tập san nghiên cứu và phân tích Văn hoá dân gian thừa Thiên Huế (Hội văn nghệ dân gian vượt Thiên Huế), số 12-2006; tr 54-65.Cái gáo khi múc nước chấm dứt thường mắc vào một cái cọc lân cận lu, vại.Phân biệt nước ngoài lệ này với ngôi trường hợp các từ chỉ tổng loại, chỉ bọn họ thường gặp gỡ trong nhân loại sinh vật cũng được dùng với thiết bị vật; chẳng hạn:- “Cây chi nhánh sắt, gốc ngà,Đố phái mạnh nho sĩ biết là cây chi?” (cây ô);- “Con bỏ ra không ăn, không nói, ko cười,Nghiêng sống lưng mà chịu với người hôm mai” (con đà lót ván, sập ngựa).Gà trống được luộc nguyên bé để bái thần linh; lúc cúng, hay đặt nhỏ dao ở phía sau.Những trích dẫn câu đố làm việc đây nhằm mục tiêu trình bày những hình hình ảnh khác thường để minh hoạ cho điểm sáng lạ hoá được nêu. Còn cơ chế, phương thức tạo ra một số loại hình hình ảnh này, người viết sẽ trình diễn trong một bài viết khác.Trong trường đúng theo này, là trái nghĩa ngữ cảnh.